Rethink Heritage

Στην Ελλάδα, "η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του κράτους και δικαίωμα του καθενός" (Σύνταγμα της Ελλάδας, ΦΕΚ 85/Α/18-4-2001, άρθρο 24). Η κύρια νομοθεσία που διέπει την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ο νόμος 3028/2002, "Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς", ο οποίος αναπτύσσει ένα ολοκληρωμένο λεπτομερές σύστημα προστασίας της υλικής και άυλης κληρονομιάς.

Ο κύριος εθνικός φορέας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Οι υπηρεσίες του υπουργείου που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση και την προστασία των μνημείων χωρίζονται σε Κεντρικές Υπηρεσίες και Περιφερειακές Υπηρεσίες.

Οι Κεντρικές Υπηρεσίες εποπτεύουν και ελέγχουν τις Περιφερειακές Υπηρεσίες και εξασφαλίζουν τον συντονισμό των δραστηριοτήτων με κοινή προσέγγιση σε θέματα που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά. Οι Κεντρικές Υπηρεσίες που σχετίζονται άμεσα με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι: η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αρμόδια για την προστασία και την ολοκληρωμένη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, και η Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, η οποία συνεργάζεται με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς για τη μελέτη και εκτέλεση έργων προστασίας, σταθεροποίησης, αποκατάστασης και αξιοποίησης αρχιτεκτονικών μνημείων και μνημειακών συγκροτημάτων. Επιπλέον, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού διαθέτει τρία συμβουλευτικά συλλογικά όργανα τα οποία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη χάραξη πολιτικών για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην έγκριση σημαντικών παρεμβάσεων σε εθνικά μνημεία, χώρους και μουσεία: το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το Κεντρικό Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων και το Συμβούλιο Μουσείων. Θέματα μικρότερης σημασίας αποτελούν αρμοδιότητα των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων των επιμέρους περιφερειών. Επιπλέον, οι Περιφερειακές Υπηρεσίες περιλαμβάνουν τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, υπεύθυνες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς πριν από το 1830, και τις Υπηρεσίες Νεώτερων Μνημείων και Τεχνικών Έργων, υπεύθυνες για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική κληρονομιά.

 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

● Προστασία Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Νόμος 3028/02
● Βιώσιμη Οικιστική Ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας και άλλες διατάξεις., Νόμος 2508/1997
● Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, Νόμος 4067/2012 2012
● Έλεγχος και προστασία του Δομημένου Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις, Ν. 4495/2017.
Αυτά υπάγονται στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ωστόσο, όλα τα ιδιωτικά και δημόσια έργα πρέπει να συμμορφώνονται με τον Αρχαιολογικό νόμο (3028/2002).

  ΕΠΙΚΥΡΩΜΕΝΕΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

UNESCO

● Σύμβαση για την Προστασία των Πολιτιστικών Αγαθών σε Περίπτωση Ένοπλης Σύρραξης (1954) και τα δύο πρωτόκολλά της (1954 και 1999). Νόμος 1114/81, ΦΕΚ 6/Α/08.01.1981 και Νόμος 3317/05, ΦΕΚ 45/Α/23.02.2005.

● Σύμβαση για τα Μέσα Παρεμπόδισης και Πρόληψης της Παράνομης Εισαγωγής, Εξαγωγής και Μεταβίβασης Ιδιοκτησίας των Πολιτιστικών αγαθών (1970). Νόμος 1103/80, ΦΕΚ 297/Α/29.12.1980.

● Σύμβαση για την προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (1972). Νόμος 1126/81, ΦΕΚ 32/Α/10.12.1981.

● Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2003). Νόμος 3521/2006, ΦΕΚ 275/Α/22.12.2006.

● Σύμβαση για την Προστασία και την Προώθηση της Ποικιλομορφίας των Πολιτιστικών Εκφράσεων (2005). Νόμος 3520/06, ΦΕΚ 274/Α/22.12.2006.

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗ

● Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Σύμβαση (1954). Νόμος 4194/61, ΦΕΚ 166/Α/19.09.1961.

● Σύμβαση για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης (1985). Νόμος 2039/92, ΦΕΚ 61/Α/13.04.1992.

● Σύμβαση για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς της Ευρώπης (1969, και αναθεωρημένη, 1992). Νόμος 1127/81, ΦΕΚ 32/Α/10.02.1981 και Νόμος 3378/05, ΦΕΚ 203/Α/19.08.2005.

● Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (2000). Νόμος 3827/10, ΦΕΚ 30/Α/25.02.2010.

UNIDROIT

● Σύμβαση Unidroit για τα Κλαπέντα ή Παρανόμως Εξαχθέντα Πολιτιστικά Αγαθά (1995). Νόμος 3348/05, ΦΕΚ 144/Α/23.06.2005.

Οι πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία βασίζονται στα δεδομένα του Συμβουλίου της Ευρώπης: https://www.coe.int/en/web/herein-system/greece ;