ZDECENTRALIZOWANE PRZEPISY DOTYCZĄCE DZIEDZICTWA – NIEMCY
Niemcy stanowią kolejny wyraźny przykład zdecentralizowanej struktury kompetencji w dziedzinie dziedzictwa.
Zgodnie z podziałem kompetencji między federacje i 16 landów (krajów związkowych) odpowiedzialność za zachowanie dziedzictwa spoczywa na landach. W związku z tym struktura i formy organizacji dziedzictwa kulturowego oraz organy odpowiedzialne za konserwację dóbr dziedzictwa różnią się w poszczególnych krajach związkowych. Landy posiadają największe uprawnienia w tym zakresie. Są odpowiedzialne za przyjmowanie i wdrażanie ustaw dotyczących ochrony i zachowania dziedzictwa (na terenach swoich powiatów, gmin i – w niektórych przypadkach – regionów administracyjnych).
Najwyższym organem odpowiedzialnym za zachowanie dziedzictwa w krajach związkowych jest określone ministerstwo (lub departament Senatu), które odpowiada za nadzór nad podległymi mu podmiotami. W każdym przypadku, przepisy krajów związkowych dotyczące ochrony zabytków stanowią, że za wszystkie sprawy związane z ochroną zabytków odpowiada wyspecjalizowany organ centralny, któremu podlegają Regionalne Urzędy Ochrony Zabytków (Landesdenkmalamt). Ich zadaniem jest udzielanie porad podległym władzom (gminom, powiatom, wsiom spoza obszarów wiejskich) oraz właścicielom zabytków, sporządzanie projektów i sprawozdań we wszystkich sprawach związanych z ochroną i konserwacją dziedzictwa. W niektórych landach związkowych urzędy te są również odpowiedzialne za tworzenie ewidencji zabytków. Jeśli chodzi o kompetencje w zakresie ochrony dziedzictwa, to na ogół te niższe szczeble (powiaty, gminy), wdrażają działania na rzecz ochrony i zachowania dziedzictwa. W niektórych przypadkach mniejsze kraje związkowe, takie jak Sarre lub miasta-państwa, takie jak Berlin, Hamburg i Brema, współpracują z urzędami.
Zdecentralizowane kompetencje, właściwe danym krajom związkowym, są wspierane przez wspólne organy centralne: Stałą Konferencję Ministrów Edukacji i Spraw Kulturalnych krajów związkowych (KMK), dwa stowarzyszenia centralne: Stowarzyszenie Konserwatorów Państwowych i Stowarzyszenie Archeologów Państwowych oraz przez Niemiecki Komitet Dziedzictwa Kulturowego (DNK).
Stała Konferencja Ministrów Edukacji i Kultury krajów związkowych (KMK) jest organem odpowiedzialnym za koordynację pracy landów. Stanowi główny instrument reprezentujący wspólne interesy krajów związkowych wobec rządu federalnego, Unii Europejskiej i UNESCO. Reprezentuje także kraje związkowe w zakresie edukacji, nauki i kultury. Ponadto, Regionalny Urząd Ochrony Zabytków utworzył Stowarzyszenie Państwowych Konserwatorów (1949) oraz Stowarzyszenie Państwowych Archeologów Republiki Federalnej Niemiec (1951). Głównym celem drugiego z nich było zagwarantowanie ciągłej wymiany wiedzy i doświadczeń, przy jednoczesnym usprawnieniu współpracy pomiędzy specjalistami ochrony dziedzictwa i nauki na poziomie krajowym. Wreszcie Niemiecki Komitet Dziedzictwa Kulturowego (DNK) jest interdyscyplinarnym forum zajmującym się ochroną i konserwacją niemieckiego dziedzictwa architektonicznego i archeologicznego. Jego działalność jest skierowana do prywatnych i publicznych stron związanych z ochroną i konserwacją dziedzictwa.
RAMY PRAWNE
Badenia-Wirtembergia:
Ustawa o ochronie zabytków kultury (ustawa o ochronie zabytków – DSchG) w wersji z dnia 6 grudnia 1983 r.
Bawaria:
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (ustawa o ochronie zabytków – DSchG) w wersji z dnia 27 lipca 2009 r. (BayRS IV, 354 [2242-1-WFK], GVBl 2009, 385, 390 n.)
Berlin:
Ustawa o ochronie zabytków w Berlinie (Berlińska ustawa o ochronie zabytków – DSchG Bln) z dnia 24 kwietnia 1995 r.
Brandenburgia:
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w kraju związkowym Brandenburgia (Brandenburska ustawa o ochronie zabytków – BbgDSchG) z dnia 24 maja 2004 r.
Brema:
Ustawa o opiece i ochronie zabytków kultury (Bremeńska ustawa o ochronie zabytków – DSchG) z dnia 27 maja 1975 r. (BremGBl. s. 265), ostatnio zmieniona przez art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 2002 r.
Hamburg:
Ustawa o ochronie zabytków (DSchG) z dnia 5 kwietnia 2013 r.
Hesja:
Ustawa o ochronie zabytków kultury (ustawa o ochronie zabytków) w wersji z dnia 5 września 1986 r. (GVBl. I 1986, 262, poz. 76-4), ostatnio zmieniona przez art. 1 ustawy z dnia 10 czerwca 2011 r.
Meklemburgia-Pomorze Przednie:
Ustawa o ochronie zabytków (DSchG M-V) w wersji opublikowanej w dniu 6 stycznia 1998 r. (GVOBl. M-V s. 12, dział nr: 224-2), ostatnio zmieniona przez art. 9 ustawy z dnia 20 lipca 2006 r.
Dolna Saksonia:
Ustawa o ochronie zabytków Dolnej Saksonii (NDSchG) z dnia 30 maja 1978 r. (Nds. GVBl. s. 517), ostatnio zmieniona ustawą z dnia 11 listopada 2004 r. (Nds. GVBl. s. 415; źródło: poz. 2251001), ostatnio zmieniona przez art. 1 ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków Dolnej Saksonii z dnia 26 maja 2011 r.
Nadrenia Północna-Westfalia:
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w Nadrenii Północnej-Westfalii (ustawa o ochronie zabytków – DSchG) z dnia 11 marca 1980 r., ostatnio zmieniona I nowelizacją z dnia 16 lipca 2013 r.
Nadrenia-Palatynat:
Ustawa państwowa o ochronie zabytków kultury i opiece nad nimi (ustawa o ochronie zabytków – DSchG –) z dnia 23 marca 1978 r. (źródło: GVBl 1978, s. 159, poz. 224-2), ostatnio zmieniona drugą ustawą państwową o zmianie ustawy z dnia 26 listopada 2008 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Kraj Saary:
Ustawa o ochronie zabytków Saary (SDSchG) (art. 1 ustawy nr 1554 o reorganizacji prawa dotyczącego zabytków Saary) z dnia 19 maja 2004 r. (Dziennik Urzędowy 2004, 1498), ostatnio zmieniona przez art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2009 r. ( Dziennik Urzędowy, s. 1374) – poz.: 224-5
Saksonia:
Ustawa o ochronie i utrzymaniu zabytków kultury w Wolnym Państwie Saksonii (saksońska ustawa o ochronie zabytków – SächsDSchG) z dnia 3 marca 1993 r. (SächsGVBl. s. 229, ust. nr: 46-1), ostatnio zmieniona przez art. 6 Ustawy o reorganizacji saksońskiej administracji (SächsVwNG) z dnia 29 stycznia 2008 r. (SächsGVBl. s. 138, 146), sprostowana prawnie od 1 stycznia 2009 r.
Saksonia-Anhalt:
Ustawa o ochronie zabytków kraju związkowego Saksonia-Anhalt z dnia 21 października 1991 r. (GVBl.LSA s. 368; nr sekcji: 2242.1), ostatnio zmieniona przez art. 2 trzeciej ustawy o ułatwieniach inwestycyjnych z dnia 20 grudnia 2005 r.
Szlezwik-Holsztyn:
Ustawa o ochronie zabytków (Prawo o ochronie zabytków) z dnia 30 grudnia 2014 r.
Turyngia:
Prawo Turyngii dotyczące opieki i ochrony zabytków kultury (ustawa o ochronie zabytków Turyngii – ThürDSchG –) w wersji opublikowanej 14 kwietnia 2004 r. (GVBl 2004, 465, sekcja nr: 224-1) ostatnio zmienionej przez art. 4 ustawy z dnia 20 grudnia 2007 r.
RATYFIKOWANE KONWENCJE MIĘDZYNARODOWE
● Konwencja o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego z 1954 r. (konwencja haska z 1954 r.)
● Protokół haski 1954
● Protokół haski 1999
● Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury z 1970 r.
● Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i narodowego 1972
● Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego 2003
● Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego, 2005
● Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego z 1985 r. (Konwencja z Grenady)
● Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Archeologicznego 1992 (Konwencja z Valletty)
Informacje dotyczące ustawodawstwa
oparte są na danych Rady Europy:
https://www.coe.int/en/web/herein-system/germany