W niniejszym rozdziale podsumowano proponowane sposoby i strategie nowoczesnego zarządzania dziedzictwem, kierowane do organizacji zajmujących się dziedzictwem i ochroną zabytków, zapewniających do nich publiczny dostęp, jak i angażujących społeczność w procesy prac konserwatorskich.
W rozdziale tym przedstawiono „Europejską strategię na rzecz dziedzictwa kulturowego na XXI wiek” przyjętą przez Radę Europy w 2017 r. – dokument, który stanowi swoisty kompas dla europejskich decydentów i specjalistów ds. dziedzictwa, ukierunkowujący przyszłość dziedzictwa kulturowego. W trzech kolejnych częściach tekstu przeanalizowano trzy rodzaje wyzwań wynikających z treści strategii oraz podsumowano wszystkie zalecenia, które Rada Europy przedstawia jako rekomendowane rozwiązania. Równolegle z nimi, w niniejszym rozdziale dokonano analizy obszarów wyzwań, których zakresy krzyżują się oraz ostatecznie podsumowano spójny i złożony charakter Strategii.
Rada Europy 22 lutego 2017 r. przyjęła dokument „Europejska strategia na rzecz dziedzictwa kulturowego na XXI wiek” i od tego czasu jest on głównym zbiorem wytycznych dla państw członkowskich związanych z ich polityką kulturową i dziedzictwem kulturowym, poprzez ustanawianie i proponowanie wspólnych działań dla krajów europejskich. ... MORE >>
Wyzwania społeczne (S) zidentyfikowane w ramach strategii to:
Wyzwania polityczne, społeczno-kulturowe związane z dobrym zarządzaniem:
S1. Życie w pokoju
S5. Ustanowienie dobrego zarządzania
S6. Promowanie zarządzania partycypacyjnego
Wyzwania związane z jakością życia i dobrostanem:
S2. Poprawa jakości życia
S3. Przyczynianie się do dobrego samopoczucia i zdrowia ludzi
Poprawa stosunku społeczeństw do własnego dziedzictwa:
S4. Pielęgnowanie pamięci zbiorowej
S7. Optymalizacja wdrażania konwencji
S8. Promowanie integracyjnego podejścia do dziedzictwa
Wyzwania terytorialne i ekonomiczne (D) zidentyfikowane w ramach strategii to:
Wyzwania mające na celu dobro i pomyślność społeczeństwa:
D1. Budowa bardziej inkluzywnego i spójnego społeczeństwa
D2. Rozwijanie dobrobytu Europy poprzez czerpanie z jej zasobów dziedzictwa
D3. Zapewnienie Europejczykom wysokiej jakości życia, w harmonii z ich kulturowym i naturalnym środowiskiem
Wyzwania mające na celu dobro i pomyślność społeczeństwa:
D4. Realizacja zasady zintegrowanej konserwacji
D5. Uwzględnienie dziedzictwa w strategiach i programach zrównoważonego rozwoju przestrzennego
D6. Rozwijanie zdolności służb publicznych do rozwiązywania problemów zrównoważonego zagospodarowania przestrzennego poprzez lepsze wykorzystanie dziedzictwa
D7. Zachowanie i rozwijanie zdolności służb publicznych do rozwiązywania problemów związanych z dziedzictwem
D8. Zwiększenie wykorzystania i ponownego wykorzystania dziedzictwa
Wyzwania wiedzy i edukacji (K) zidentyfikowane w ramach strategii to:
Wyzwania skoncentrowane na społeczeństwie:
K1. Pomoc w budowaniu społeczeństwa opartego na wspólnej wiedzy
K2. Identyfikacja, ochrona, przekazywanie i dzielenie się wiedzą i umiejętnościami dotyczącymi dziedzictwa
K3. Podnoszenie świadomości o wartościach, jakie niesie ze sobą dziedzictwo
K8. Pozyskiwanie zaangażowania ludzi młodych w zakresie dziedzictwa
Wyzwania skoncentrowane na menedżerach dziedzictwa i profesjonalistach:
K4. Zapewnienie interesariuszom dziedzictwa dostępu do szkoleń przez całe życie
K5. Zagwarantowanie wysokiego poziomu technicznego dla wszystkich tradycyjnych zawodów i rzemiosł
K6. Wspieranie, wzmacnianie i promowanie współpracy międzyrządowej
K7. Zachęcanie do badań nad dziedzictwem
Finansowanie jest kluczowe przy realizacji wszelkich modeli lub schematów zarządzania dziedzictwem i stanowi punkt wyjścia dla wszelkich działań prowadzonych na każdym poziomie. Samo finansowanie oczywiście nie wystarczy do osiągnięcia dobrych rezultatów,
ale musi iść w parze z cenną wiedzą fachową, przemyślanym zarządzaniem i wypracowanymi programami, które tworzą niekwestionowane synergie i wartości dla dziedzictwa kulturowego, skutkujące dobrym utrzymaniem obiektów dziedzictwa oraz ich znaczącym
rozwojem, dzięki renowacji, restauracji lub adaptacyjnemu ponownemu wykorzystaniu.
Program Funduszy na rzecz Ochrony Dziedzictwa Światowego Dziedzictwa Edynburga (Edinburgh World Heritage Trust) to organizacja charytatywna, której siedziba mieści się w Edynburgu, w Szkocji. Jej główną rolą jest ochrona, ulepszanie i promowanie miejsc światowego dziedzictwa miasta, w ramach którego, w 1995 r., wydzielono „Stare i Nowe Miasto Edynburga”. Indywidualny organ Programu Funduszy na rzecz Ochrony Dziedzictwa Światowego Dziedzictwa Edynburga został utworzony dzięki darowiznom Historycznej Szkocji i Miasta Edynburg. Powstanie instytucji poprzedzały: istniejący od 1971 roku Komitet Konserwacji Nowego Miasta Edynburga, udzielający właścicielom domów na georgiańskiej części Nowego Miasta grantów na utrzymanie posiadłości. Na Starym Mieście funkcjonował natomiast Komitet Konserwacji i Odnowy Starego Miasta w Edynburgu (później Edinburgh Old Town Committee for Conservation i Renewal Town Renewal Trust), działający od 1985 roku. Ostatecznie w 1999 roku połączono te dwa podmioty i powołano nową instytucję.
CRAterre to międzynarodowe
centrum badawcze założone w 1979 roku w Grenoble we Francji, w ramach National Superior School of Architecture
(ENSAG). Nazwa „CRAterre” posiada swoją pełną formę: „Międzynarodowe Centrum
Budownictwa Ziemnego” (International
Center for Earthen Construction). Już sama nazwa wskazuje, że organizacja promuje
zrównoważoną, przyjazną dla środowiska technologię budowlaną i praktyki
budowlane architektury ziemnej (ubijaną lub ugniataną ziemię, szachulec, adobe itp.) oraz zachowanie dziedzictwa
kulturowego. CRAterre kieruje oddziałem UNESCO „Architektura ziemna, kultury
budowlane i zrównoważony rozwój” od 1998 roku. Interdyscyplinarny zespół około
30 badaczy, profesjonalistów i trenerów poszukuje progresywnego podejścia,
dążącego do analizy pełnych kontekstów, poszukiwania synergii między inżynierią
a aspektami kulturowymi, ekologicznymi i społecznymi. W ciągu ostatnich ponad
40 lat CRAterre wiele osiągnął dla uznania ziemi jako surowca budowlanego,
mającego zastosowanie do budowy i utrzymania nowoczesnych domów. Instytucja –
dzięki pracom laboratoryjnym – dokonała dokładnej analizy, dokumentując jej
korzystne parametry i rzeczywiste wartości. Będąc pionierem w tej dziedzinie,
instytucja miała ogromny wkład w edukowanie kolejnych pokoleń architektów w
zakresie właściwego użytkowania ziemi. Takie podejście, podzielane również z
wieloma międzynarodowymi partnerami i podobnymi inicjatywami, sprawiło, że
budowle ziemne mogą obecnie kojarzyć się z nowoczesnością, postępem i wygodą
zamiast z przestarzałością, zacofaniem i biedą, pozostając przy tym niedrogie,
łatwo dostępne i jednocześnie szanujące tradycje
Związek Rempart to francuska sieć zajmująca się dziedzictwem, zrzeszająca ponad 180 lokalnych stowarzyszeń zajmujących się ochroną, restauracją i promocją miejsc dziedzictwa. Nazwa Rempart jest akronimem słów „Réhabilitation et entretien des monuments et du patrimoine artistique”, co oznacza „odnowę i konserwację zabytków i dziedzictwa artystycznego”, podczas gdy samo słowo „Rempart” oznacza mur ochronny lub nasyp (wał) używany do fortyfikacji. Organizacja została założona w 1966 roku przez Touring Club de France, który pierwotnie był starym stowarzyszeniem kolarskim, zajmującym się rozwojem turystyki. Dwa lata później Rempart przekształcił się w związek zawodowy i zachował tę formę aż do ostatnich czasów, z wieloma stowarzyszeniami członkowskimi działającymi w 14 regionach Francji (wszystkie 13 regionów europejskich + Martynika). Związek od samego początku był wspierany przez Ministerstwo Kultury, a później rozpoczęto ważną współpracę z Ministerstwem Europy i Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwem Młodzieży, aby pomóc w rozwoju międzynarodowej sieci i zaangażowaniu młodych wolontariuszy . Od 1982 roku działa jako organ publiczny.