Rethink Heritage

I. HISTORY OF HERITAGE MANAGEMENT

Για πολλούς αιώνες σε όλη την ιστορία της αρχιτεκτονικής διαπιστώθηκε η ανάγκη επίβλεψης και φροντίδας των μνημειακών περιουσιακών στοιχείων απέναντι σε ενέργειες καταστροφής ή "απλής" αλλοίωσης. Οι αρχαίοι πολιτισμοί πρότειναν πάντοτε κατευθυντήριες γραμμές για τη συντήρηση και τη διατήρηση των σημαντικότερων αρχιτεκτονικών έργων και ορόσημων του παρελθόντος.

Μετά από ένα δειλό ξεκίνημα στα τέλη του 18ου αιώνα, ο κλάδος της αρχιτεκτονικής συντήρησης/αποκατάστασης βρήκε τους πρώτους "επίσημους" εκφραστές του τον 19ο αιώνα, στους πρωτοπόρους που ξεχώρισαν σε διάφορες χώρες όπως η Γαλλία, η Αγγλία και η Ιταλία. Παρά το γεγονός ότι οι φωνές τους ακούγονταν αρχικά ελάχιστα και δεν είχαν τη διάχυση που παρείχαν αργότερα άλλα εργαλεία, είχαν μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη της θεωρίας. Οι Χάρτες Διατήρησης είναι αναμφίβολα ένα από τα πιο γνωστά μέτρα που χαρακτηρίζουν τις μεθοδολογικές προτάσεις σε διεθνή κλίμακα.

Στη Ρώμη το 1883 μια ομάδα μηχανικών και αρχιτεκτόνων συγκεντρώθηκε γύρω από ένα τραπέζι σε ένα μεγάλο συνέδριο προκειμένου να συζητήσει και να καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με διάφορα μέτρα που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε επεμβάσεις που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά. Αυτή η διαδικασία διαμεσολάβησης και συζήτησης αρχών και κατευθυντήριων γραμμών κατέληξε στη σύνταξη του πρώτου Χάρτη Διατήρησης. Μετά από αυτή την αρχική εμπειρία, από τις αρχές του 20ού αιώνα καταρτίζονται συνεχώς διάφοροι Χάρτες Διατήρησης σε διάφορα μέρη του κόσμου. Πολυάριθμα επίσημα έγγραφα (χάρτες, συστάσεις και διακηρύξεις) έχουν δημοσιευθεί με το όνομα των διαφόρων πόλεων όπου, οι χώρες μέλη των οργανισμών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της συντήρησης και της αποκατάστασης, πραγματοποίησαν τις συναντήσεις αυτές.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι διάφοροι χάρτες δεν είχαν ποτέ εξαναγκαστική ή νομοθετική αξία, αλλά μάλλον θεωρούνται συστάσεις, επιμένοντας στην αύξηση της ευαισθητοποίησης των ειδικών σχετικά με τους κινδύνους/οφέλη των δράσεων διατήρησης που ακολουθούν ακατάλληλα/σχετικά τεχνικά κριτήρια που επηρεάζουν ένα συγκεκριμένο περιουσιακό στοιχείο. Επί του παρόντος, η φύση και το περιεχόμενο των εν λόγω Χαρτών έχουν αλλάξει, καθώς έχουν εξελιχθεί σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα έγγραφα που συντάχθηκαν. Οι πιο πρόσφατοι Χάρτες, ιδίως οι Χάρτες του 21ου αιώνα, είναι ιδιαίτερα σύνθετοι και πολύ πιο διαφοροποιημένοι από τα πρώτα έγγραφα, των οποίων η φύση και οι αρχές ήταν ευρύτερες, καθώς επηρεάστηκαν και από τις συνέπειες των δραματικών πολέμων του 19ου αιώνα.

Η ερμηνεία αυτών των Χαρτών μπορεί να ακολουθήσει διάφορα μοτίβα: η εξέλιξή τους με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αναλυθεί χρονολογικά, σαν να αντιστοιχούσε σε μια ιστορική εξέλιξη. Μια άλλη ενδιαφέρουσα αποκλίνουσα και διεπιστημονική ερμηνεία επιδιώκει έναν βαθμό συνοχής με βάση τα θέματα και τα ζητήματα που εξετάζονται, καθώς και τις πιθανές συγκρούσεις που πρέπει να επιλυθούν κατά τη διάρκεια των αιώνων. Ακόμη μια άλλη πιθανή βασική ερμηνεία εξετάζει τον αντίκτυπο και την απήχηση των Χαρτών (και άλλων δηλώσεων ή συστάσεων) με την πάροδο του χρόνου, καθώς και την υιοθέτησή τους από διεθνώς αναγνωρισμένους οργανισμούς όπως ο ICOMOS και η UNESCO.