ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ - 1972
ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ - 1972 (Απόσπασμα)
Η Γενική Συνδιάσκεψη του Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών συνεδρίασε στο Παρίσι από τις 17 Οκτωβρίου έως τις 21 Νοεμβρίου 1972, στη δέκατη έβδομη σύνοδό της,
Σημειώνοντας ότι η πολιτιστική και η φυσική κληρονομιά απειλούνται όλο και περισσότερο με καταστροφή όχι μόνο από τις συνήθεις αιτίες φθοράς, αλλά και από τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, οι οποίες επιδεινώνουν την κατάσταση με ακόμη πιο τρομακτικά φαινόμενα φθοράς ή καταστροφής,
Θεωρώντας ότι η υποβάθμιση ή η εξαφάνιση οποιουδήποτε στοιχείου της πολιτιστικής ή φυσικής κληρονομιάς συνιστά επιβλαβή φτωχοποίηση της κληρονομιάς όλων των εθνών του κόσμου,
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η προστασία της κληρονομιάς αυτής σε εθνικό επίπεδο παραμένει συχνά ελλιπής λόγω της κλίμακας των πόρων που απαιτεί και των ανεπαρκών οικονομικών, επιστημονικών και τεχνολογικών πόρων της χώρας στην οποία βρίσκεται το προς προστασία αγαθό,
Υπενθυμίζοντας ότι το Καταστατικό του Οργανισμού προβλέπει ότι θα διατηρεί, θα αυξάνει και θα διαδίδει τη γνώση, εξασφαλίζοντας τη διατήρηση και την προστασία της παγκόσμιας κληρονομιάς και συνιστώντας στα ενδιαφερόμενα έθνη τις αναγκαίες διεθνείς συμβάσεις,
Θεωρώντας ότι οι υπάρχουσες διεθνείς συμβάσεις, συστάσεις και ψηφίσματα σχετικά με την πολιτιστική και φυσική ιδιοκτησία καταδεικνύουν τη σημασία, για όλους τους λαούς του κόσμου, της διαφύλαξης αυτής της μοναδικής και αναντικατάστατης ιδιοκτησίας, σε όποιον λαό και αν ανήκει,
Θεωρώντας ότι τμήματα της πολιτιστικής ή φυσικής κληρονομιάς παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και, ως εκ τούτου, πρέπει να διατηρηθούν ως μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς της ανθρωπότητας στο σύνολό της,
Θεωρώντας ότι, ενόψει του μεγέθους και της σοβαρότητας των νέων κινδύνων που τα απειλούν, εναπόκειται στη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της να συμμετάσχει στην προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας, με τη χορήγηση συλλογικής βοήθειας, η οποία, αν και δεν αντικαθιστά τη δράση του οικείου κράτους, θα χρησιμεύσει ως αποτελεσματικό συμπλήρωμα αυτής,
Θεωρώντας ότι είναι απαραίτητο για τον σκοπό αυτό να θεσπιστούν νέες διατάξεις υπό μορφή σύμβασης που θα θεσπίζει ένα αποτελεσματικό σύστημα συλλογικής προστασίας της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας, οργανωμένο σε μόνιμη βάση και σύμφωνα με τις σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους,
Αφού αποφάσισε, κατά τη δέκατη έκτη σύνοδό της, ότι το ζήτημα αυτό πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διεθνούς σύμβασης,
Υιοθετεί σήμερα, τη δέκατη έκτη Νοεμβρίου 1972, την παρούσα σύμβαση.
I. Ορισμός της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς
Άρθρο 1: Ορισμός της πολιτιστικής κληρονομιάς
● Για τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης, τα ακόλουθα θεωρούνται ως "πολιτιστική κληρονομιά":
● μνημεία: αρχιτεκτονικά έργα, έργα μνημειακής γλυπτικής και ζωγραφικής, στοιχεία ή κατασκευές αρχαιολογικού χαρακτήρα, επιγραφές, σπηλαιώδεις κατοικίες και συνδυασμοί χαρακτηριστικών που έχουν εξαιρετική παγκόσμια αξία από άποψη ιστορίας, τέχνης ή επιστήμης,
● ομάδες κτιρίων: ομάδες ξεχωριστών ή συνδεδεμένων κτιρίων που, λόγω της αρχιτεκτονικής τους, της ομοιογένειάς τους ή της θέσης τους στο τοπίο, έχουν εξαιρετική παγκόσμια αξία από άποψη ιστορίας, τέχνης ή επιστήμης,
● χώροι: έργα του ανθρώπου ή τα συνδυασμένα έργα της φύσης και του ανθρώπου, καθώς και περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των αρχαιολογικών χώρων, που έχουν εξαιρετική παγκόσμια αξία από ιστορική, αισθητική, εθνολογική ή ανθρωπολογική άποψη.
Άρθρο 2: Ορισμός της φυσικής κληρονομιάς
● Για τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης, ως "φυσική κληρονομιά" θεωρούνται τα ακόλουθα:
● τα φυσικά χαρακτηριστικά που αποτελούνται από φυσικούς και βιολογικούς σχηματισμούς ή ομάδες τέτοιων σχηματισμών, οι οποίοι έχουν εξαιρετική παγκόσμια αξία από αισθητική ή επιστημονική άποψη,
● γεωλογικοί και φυσιογραφικοί σχηματισμοί και επακριβώς οριοθετημένες περιοχές που αποτελούν βιότοπο απειλούμενων ειδών ζώων και φυτών εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας από επιστημονικής ή συντηρητικής άποψης,
● φυσικές τοποθεσίες ή επακριβώς οριοθετημένες φυσικές περιοχές εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας από την άποψη της επιστήμης, της διατήρησης ή της φυσικής ομορφιάς.
[...]
II. Εθνική Προστασία και Διεθνής Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς
Άρθρο 4: Καθήκοντα των κυβερνήσεων
● Κάθε κράτος μέλος της παρούσας σύμβασης αναγνωρίζει ότι το καθήκον της διασφάλισης της ταυτοποίησης, της προστασίας, της διατήρησης, της παρουσίασης και της μεταβίβασης στις μελλοντικές γενεές της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς που αναφέρεται στα άρθρα 1 και 2 και βρίσκεται στο έδαφός του, ανήκει πρωτίστως στο εν λόγω κράτος. Θα κάνει ό,τι μπορεί για τον σκοπό αυτό, στο μέγιστο των δικών του πόρων και, όπου χρειάζεται, με κάθε διεθνή βοήθεια και συνεργασία, ιδίως οικονομική, καλλιτεχνική, επιστημονική και τεχνική, που μπορεί να λάβει.
[...]
III. Διακυβερνητική Επιτροπή για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς
Άρθρο 8: Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς
● Ιδρύεται στο πλαίσιο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό διακυβερνητική επιτροπή για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας, αποκαλούμενη "Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς ". Αποτελείται από 15 κράτη μέλη της Σύμβασης, τα οποία εκλέγονται από τα κράτη μέλη της Σύμβασης που συνέρχονται σε γενική συνέλευση κατά τη διάρκεια της τακτικής συνόδου της Γενικής Διάσκεψης του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό. Ο αριθμός των κρατών μελών της επιτροπής αυξάνεται σε 21 από την ημερομηνία της τακτικής συνόδου της Γενικής Διάσκεψης μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας σύμβασης για τουλάχιστον 40 κράτη. Η εκλογή των μελών της Επιτροπής εξασφαλίζει την ισότιμη εκπροσώπηση των διαφόρων περιοχών και πολιτισμών του κόσμου. Ένας εκπρόσωπος του ∆ιεθνούς Κέντρου για τη Σπουδή της Συντήρησης και της Αποκατάστασης των Πολιτιστικών Αγαθών (ICCROM), ένας εκπρόσωπος του ∆ιεθνούς Συµβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) και ένας εκπρόσωπος της ∆ιεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης και των Φυσικών Πόρων (IUCN), στους οποίους µπορούν να προστεθούν, κατόπιν αιτήσεως των κρατών µελών της σύµβασης που συνέρχονται σε γενική συνέλευση κατά τη διάρκεια των τακτικών συνόδων της Γενικής ∆ιάσκεψης του Εκπαιδευτικού, Επιστηµονικού και Πολιτιστικού Οργανισµού των Ηνωµένων Εθνών, εκπρόσωποι άλλων διακυβερνητικών ή µη κυβερνητικών οργανισµών µε παρόµοιους στόχους, µπορούν να συµµετέχουν στις συνεδριάσεις της επιτροπής µε συµβουλευτική ιδιότητα.
IV. Ταμείο για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς
Άρθρο 15: Ταμείο
● Ιδρύεται Ταμείο για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας, το οποίο καλείται "Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς". Το Ταμείο αποτελεί καταπιστευματικό ταμείο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Οικονομικού Κανονισμού του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό. Οι πόροι του Ταµείου αποτελούνται από: υποχρεωτικές και εθελοντικές εισφορές των Κρατών Μερών της παρούσας Σύµβασης, εισφορές, δωρεές ή κληρονοµιές που µπορούν να γίνουν από: άλλα Κράτη, τον Εκπαιδευτικό, Επιστηµονικό και Πολιτιστικό Οργανισµό των Ηνωµένων Εθνών, άλλους οργανισµούς του συστήµατος των Ηνωµένων Εθνών, ιδίως το Αναπτυξιακό Πρόγραµµα των Ηνωµένων Εθνών ή άλλους διακυβερνητικούς οργανισµούς, δηµόσιους ή ιδιωτικούς φορείς ή ιδιώτες, τυχόν τόκους που οφείλονται επί των πόρων του Ταµείου, κεφάλαια που συγκεντρώνονται από συλλογές και εισπράξεις από εκδηλώσεις που διοργανώνονται προς όφελος του Ταµείου, και όλους τους άλλους πόρους που επιτρέπονται από τους κανονισµούς του Ταµείου, όπως καταρτίζονται από την Επιτροπή Παγκόσµιας Κληρονοµιάς. Οι συνεισφορές στο Ταμείο και άλλες μορφές βοήθειας που τίθενται στη διάθεση της Επιτροπής μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για τους σκοπούς που ορίζει η Επιτροπή. Η Επιτροπή µπορεί να δέχεται συνεισφορές που θα χρησιµοποιούνται µόνο για ένα συγκεκριµένο πρόγραµµα ή έργο, υπό την προϋπόθεση ότι η Επιτροπή έχει αποφασίσει την υλοποίηση του εν λόγω προγράµµατος ή έργου. Οι συνεισφορές προς το Ταμείο δεν μπορούν να συνδέονται με πολιτικούς όρους.
V. Όροι και Ρυθμίσεις για τη Διεθνή Υποστήριξη
Άρθρο 19: Αιτήσεις υποστήριξης
● Οποιοδήποτε κράτος μέλος της παρούσας σύμβασης μπορεί να ζητήσει διεθνή υποστήριξη για περιουσιακά στοιχεία που αποτελούν μέρος της πολιτιστικής ή φυσικής κληρονομιάς εξαιρετικής οικουμενικής αξίας και βρίσκονται στο έδαφός του. Υποβάλλει μαζί με το αίτημά του τις πληροφορίες και την τεκμηρίωση που προβλέπονται στο άρθρο 21, τις οποίες έχει στη διάθεσή του και οι οποίες θα επιτρέψουν στην Επιτροπή να λάβει απόφαση.
Άρθρο 22: Μορφές υποστήριξης
● Η υποστήριξη που παρέχεται από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς μπορεί να λάβει τις ακόλουθες μορφές:
● μελέτες σχετικά με τα καλλιτεχνικά, επιστημονικά και τεχνικά προβλήματα που εγείρονται από την προστασία, τη διατήρηση, την παρουσίαση και την αποκατάσταση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, όπως ορίζεται στις παραγράφους 2 και 4 του άρθρου 11 της παρούσας Σύμβασης,
● παροχή εμπειρογνωμόνων, τεχνικών και ειδικευμένου εργατικού δυναμικού για την ορθή εκτέλεση των εγκεκριμένων εργασιών, εκπαίδευση του προσωπικού και των ειδικών σε όλα τα επίπεδα στον τομέα της ταυτοποίησης, της προστασίας, της διατήρησης, της παρουσίασης και της αποκατάστασης της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς,
● προμήθεια εξοπλισμού τον οποίο το ενδιαφερόμενο κράτος δε διαθέτει ή δεν είναι σε θέση να αποκτήσει,
● χαμηλότοκα ή άτοκα δάνεια που μπορούν να αποπληρωθούν σε μακροπρόθεσμη βάση,
● τη χορήγηση, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για ειδικούς λόγους, μη επιστρεπτέων επιδοτήσεων.
Άρθρο 25: Επιμερισμός του κόστους
● Κατά γενικό κανόνα, μόνο μέρος του κόστους των αναγκαίων εργασιών βαρύνει τη διεθνή κοινότητα. Η συνεισφορά του κράτους που επωφελείται από τη διεθνή υποστήριξη πρέπει να αποτελεί σημαντικό μέρος των πόρων που διατίθενται για κάθε πρόγραμμα ή έργο, εκτός εάν οι πόροι του δεν το επιτρέπουν.
VI. Εκπαιδευτικά Προγράμματα [...]
V. Εκθέσεις
Άρθρο 29: Υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων
● Τα Συμβαλλόμενα Κράτη της παρούσας Σύμβασης, στις εκθέσεις που υποβάλλουν στη Γενική Διάσκεψη του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό σε ημερομηνίες και με τρόπο που θα καθοριστεί από αυτήν, παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις νομοθετικές και διοικητικές διατάξεις που έχουν θεσπίσει και άλλες ενέργειες που έχουν λάβει για την εφαρμογή της παρούσας Σύμβασης, καθώς και λεπτομέρειες σχετικά με την εμπειρία που έχουν αποκτήσει στον τομέα αυτό.
● Οι εκθέσεις αυτές τίθενται υπόψη της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
● Η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση για τις δραστηριότητές της σε κάθε τακτική σύνοδο της Γενικής Διάσκεψης του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό.
VIII. Τελικές Ρήτρες [...]