ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΝΑΡΑ - 1994
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΝΑΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ - 1994
Προοίμιο
1. Εμείς, οι εμπειρογνώμονες που συγκεντρωθήκαμε στη Νάρα (Ιαπωνία), επιθυμούμε να αναγνωρίσουμε το ευγενές πνεύμα και το πνευματικό θάρρος των ιαπωνικών αρχών που παρείχαν ένα επίκαιρο συμβούλιο στο οποίο θα μπορούσαμε να αμφισβητήσουμε τη συμβατική σκέψη στον τομέα της διατήρησης και να συζητήσουμε τρόπους και μέσα για να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας, ώστε να φέρουμε μεγαλύτερο σεβασμό της πολιτιστικής διαφορετικότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς στην πρακτική της διατήρησης.
2. Επιθυμούμε επίσης να αναγνωρίσουμε την αξία του πλαισίου συζήτησης που παρέχει η πρόθεση της Επιτροπής Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς να εφαρμόσει τον έλεγχο της αυθεντικότητας με τρόπο που να αποδίδει πλήρη σεβασμό στις κοινωνικές και πολιτιστικές αξίες όλων των κοινωνιών, κατά την εξέταση της εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας των πολιτιστικών αγαθών που προτείνονται για τον Κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
3. Το Κείμενο της Νάρα για την Αυθεντικότητα σχεδιάστηκε σύμφωνα με το Χάρτη της Βενετίας του 1964, στηρίζεται σε αυτόν και τον επεκτείνει ως απάντηση στο διευρυνόμενο πεδίο των ανησυχιών και των ενδιαφερόντων για την πολιτιστική κληρονομιά στον σύγχρονο κόσμο μας.
4. Σε έναν κόσμο που υπόκειται ολοένα και περισσότερο στις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης και της ομογενοποίησης και σε έναν κόσμο στον οποίο η αναζήτηση της πολιτιστικής ταυτότητας επιδιώκεται ενίοτε μέσω επιθετικού εθνικισμού και καταπίεσης των πολιτισμών των μειονοτήτων, η ουσιαστική συμβολή της εξέτασης της αυθεντικότητας στην πρακτική της διατήρησης είναι η αποσαφήνιση και ο διαφωτισμός της συλλογικής μνήμης της ανθρωπότητας.
Πολιτιστική Διαφορετικότητα και Διαφορετικότητα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
5. Η διαφορετικότητα των πολιτισμών και της πολιτιστικής κληρονομιάς στον κόσμο μας αποτελεί αναντικατάστατη πηγή πνευματικού και διανοητικού πλούτου για όλη την ανθρωπότητα. Η προστασία και η ενίσχυση της πολιτιστικής διαφορετικότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς στον κόσμο μας θα πρέπει να προωθηθεί ενεργά ως ουσιώδης πτυχή της ανθρώπινης ανάπτυξης.
6. Η διαφορετικότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς υπάρχει στο χρόνο και στο χώρο και απαιτεί σεβασμό για τους άλλους πολιτισμούς και όλες τις πτυχές των μηχανισμών πεποιθήσεών τους. Σε περιπτώσεις όπου οι πολιτιστικές αξίες φαίνεται να συγκρούονται, ο σεβασμός της πολιτιστικής διαφορετικότητας απαιτεί την αναγνώριση της νομιμότητας των πολιτιστικών αξιών όλων των εμπλεκομένων.
7. Όλοι οι πολιτισμοί και οι κοινωνίες έχουν τις ρίζες τους στις ιδιαίτερες μορφές και τα μέσα υλικής και άυλης έκφρασης που αποτελούν την κληρονομιά τους, και αυτές πρέπει να γίνονται σεβαστές.
8. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί μια θεμελιώδης αρχή της UNESCO, σύμφωνα με την οποία η πολιτιστική κληρονομιά του καθενός είναι πολιτιστική κληρονομιά όλων. Η ευθύνη για την πολιτιστική κληρονομιά και τη διαχείρισή της ανήκει, καταρχήν, στην πολιτιστική κοινότητα που την έχει δημιουργήσει, και στη συνέχεια σε εκείνη που τη φροντίζει. Ωστόσο, εκτός από τις ευθύνες αυτές, η προσήλωση στους διεθνείς χάρτες και συμβάσεις που έχουν αναπτυχθεί για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς επιβάλλει επίσης την εξέταση των αρχών και των ευθυνών που απορρέουν από αυτές. Η εξισορρόπηση των δικών τους απαιτήσεων με εκείνες των άλλων πολιτιστικών κοινοτήτων είναι, για κάθε κοινότητα, άκρως επιθυμητή, υπό την προϋπόθεση ότι η επίτευξη αυτής της ισορροπίας δεν υπονομεύει τις θεμελιώδεις πολιτιστικές τους αξίες.
Αξίες και αυθεντικότητα
9. Η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλες τις μορφές και ιστορικές περιόδους της έχει τις βάσεις της στις αξίες που αποδίδονται στην κληρονομιά. Η ικανότητά μας να κατανοήσουμε αυτές τις αξίες εξαρτάται, εν μέρει, από τον βαθμό στον οποίο οι πηγές πληροφοριών σχετικά με αυτές τις αξίες μπορούν να εκληφθούν ως αξιόπιστες ή αληθινές. Η γνώση και η κατανόηση αυτών των πηγών πληροφόρησης, σε σχέση με τα αρχικά και τα μεταγενέστερα χαρακτηριστικά της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη σημασία τους, αποτελεί απαραίτητη βάση για την αξιολόγηση όλων των πτυχών της αυθεντικότητας.
10. Η αυθεντικότητα, εξεταζόμενη κατ' αυτόν τον τρόπο και κατοχυρωμένη στο Χάρτη της Βενετίας, εμφανίζεται ως ο βασικός προσδιοριστικός παράγοντας όσον αφορά τις αξίες. Η κατανόηση της αυθεντικότητας διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο σε όλες τις επιστημονικές μελέτες της πολιτιστικής κληρονομιάς, στον σχεδιασμό της διατήρησης και της αποκατάστασης, καθώς και στο πλαίσιο των διαδικασιών εγγραφής που χρησιμοποιούνται για τη Σύμβαση για την Παγκόσμια Κληρονομιά και άλλους καταλόγους πολιτιστικής κληρονομιάς.
11. Όλες οι αξιολογήσεις σχετικά με τις αξίες που αποδίδονται στα πολιτιστικά αγαθά, καθώς και η αξιοπιστία των σχετικών πηγών πληροφόρησης μπορεί να διαφέρουν από πολιτισμό σε πολιτισμό, ακόμη και εντός του ίδιου πολιτισμού. Συνεπώς, δεν είναι δυνατόν να βασιστούν οι αξιολογήσεις των αξιών και της αυθεντικότητας σε σταθερά κριτήρια. Αντιθέτως, ο σεβασμός που οφείλεται σε όλους τους πολιτισμούς απαιτεί να εξετάζονται και να κρίνονται τα πολιτιστικά αγαθά της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα στα πολιτιστικά πλαίσια στα οποία ανήκουν.
12. Ως εκ τούτου, είναι ύψιστης σημασίας και επείγον να αναγνωριστεί, στο πλαίσιο κάθε πολιτισμού, η ιδιαίτερη φύση των αξιών κληρονομιάς και η αξιοπιστία και η ειλικρίνεια των σχετικών πηγών πληροφόρησης.
13. Ανάλογα με τη φύση της πολιτιστικής κληρονομιάς, το πολιτιστικό της πλαίσιο και την εξέλιξή της στο χρόνο, οι αξιολογήσεις της αυθεντικότητας μπορούν να συνδεθούν με την αξία μιας μεγάλης ποικιλίας πηγών πληροφόρησης. Οι πτυχές των πηγών μπορεί να περιλαμβάνουν τη μορφή και τον σχεδιασμό, τα υλικά και την ουσία, τη χρήση και τη λειτουργία, τις παραδόσεις και τις τεχνικές, την τοποθεσία και το περιβάλλον, και το πνεύμα και το συναίσθημα, καθώς και άλλους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Η χρήση αυτών των πηγών επιτρέπει την επεξεργασία των ειδικών καλλιτεχνικών, ιστορικών, κοινωνικών και επιστημονικών διαστάσεων της πολιτιστικής κληρονομιάς που εξετάζεται.
Παράρτημα 1
Προτάσεις για τη συνέχεια (πρόταση του H. Stovel)
1. Ο σεβασμός της πολιτιστικής διαφορετικότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτεί συνειδητές προσπάθειες για την αποφυγή της επιβολής μηχανισμού ή τυποποιημένων διαδικασιών στην προσπάθεια να οριστεί ή να προσδιοριστεί η αυθεντικότητα συγκεκριμένων μνημείων και χώρων.
2. Οι προσπάθειες για τον προσδιορισμό της αυθεντικότητας με τρόπο που να σέβεται τη διαφορετικότητα των πολιτισμών και της πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτούν προσεγγίσεις που ενθαρρύνουν τους πολιτισμούς να αναπτύξουν αναλυτικές διαδικασίες και εργαλεία ειδικά για τη φύση και τις ανάγκες τους. Τέτοιες προσεγγίσεις μπορεί να έχουν αρκετές κοινές πτυχές:
- προσπάθειες για τη διασφάλιση της εκτίμησης της αυθεντικότητας προϋποθέτουν διεπιστημονική συνεργασία και κατάλληλη αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εξειδικεύσεων και γνώσεων,
- προσπάθειες να διασφαλιστεί ότι οι αποδιδόμενες αξίες είναι πραγματικά αντιπροσωπευτικές ενός πολιτισμού και της διαφορετικότητας των στοιχείων του, ιδίως των μνημείων και των χώρων,
- προσπάθειες να τεκμηριωθεί με σαφήνεια η ιδιαίτερη φύση της αυθεντικότητας για μνημεία και χώρους ως πρακτικός οδηγός για τη μελλοντική επεξεργασία και παρακολούθηση,
- προσπάθειες επικαιροποίησης των εκτιμήσεων αυθεντικότητας υπό το φως των μεταβαλλόμενων αξιών και συνθηκών.
3. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι προσπάθειες να διασφαλιστεί ο σεβασμός των αποδιδόμενων αξιών και ο προσδιορισμός τους να περιλαμβάνει προσπάθειες για τη δημιουργία, όσο το δυνατόν περισσότερο, διεπιστημονικής και κοινοτικής συναίνεσης σχετικά με τις αξίες αυτές.
4. Οι προσεγγίσεις θα πρέπει επίσης να στηρίζονται και να διευκολύνουν τη διεθνή συνεργασία μεταξύ όλων όσων ενδιαφέρονται για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, προκειμένου να βελτιωθεί ο παγκόσμιος σεβασμός και η κατανόηση των ποικίλων εκφράσεων και αξιών κάθε πολιτισμού.
5. Η συνέχιση και η επέκταση αυτού του διαλόγου στις διάφορες περιοχές και πολιτισμούς του κόσμου αποτελεί προϋπόθεση για την αύξηση της πρακτικής αξίας της εξέτασης της αυθεντικότητας στη διατήρηση της κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
6. Η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με αυτή τη θεμελιώδη διάσταση της κληρονομιάς αποτελεί απόλυτη αναγκαιότητα προκειμένου να καταλήξουμε σε συγκεκριμένα μέτρα για τη διαφύλαξη των κατάλοιπων του παρελθόντος. Αυτό σημαίνει την ανάπτυξη μεγαλύτερης κατανόησης των αξιών που αντιπροσωπεύουν τα ίδια τα πολιτιστικά αγαθά, καθώς και τον σεβασμό του ρόλου που διαδραματίζουν τα μνημεία και οι χώροι αυτοί στη σύγχρονη κοινωνία.
Παράρτημα ΙΙ
Ορισμοί
Διατήρηση: όλες οι προσπάθειες που αποσκοπούν στην κατανόηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στη γνώση της ιστορίας και της σημασίας της, στη διασφάλιση της υλικής της διαφύλαξης και, εφόσον απαιτείται, στην παρουσίαση, αποκατάσταση και ανάδειξή της. (Ως πολιτιστική κληρονομιά νοούνται τα μνημεία, τα σύνολα κτιρίων και οι χώροι πολιτιστικής αξίας, όπως ορίζονται στο άρθρο ένα της Σύμβασης για την Παγκόσμια Κληρονομιά).
Πηγές πληροφόρησης: όλες οι υλικές, γραπτές, προφορικές και εικονιστικές πηγές που καθιστούν δυνατή τη γνώση της φύσης, των προδιαγραφών, της σημασίας και της ιστορίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το Κείμενο της Νάρα για την Αυθεντικότητα συντάχθηκε από τους 45 συμμετέχοντες στη Συνδιάσκεψη της Νάρα για την Αυθεντικότητα σε σχέση με τη Σύμβαση για την Παγκόσμια Κληρονομιά, που πραγματοποιήθηκε στη Νάρα της Ιαπωνίας από 1 έως 6 Νοεμβρίου 1994, κατόπιν πρόσκλησης της Υπηρεσίας Πολιτιστικών Υποθέσεων (Ιαπωνική Κυβέρνηση) και της Νομαρχίας της Νάρα. Ο Οργανισμός διοργάνωσε τη Συνδιάσκεψη της Νάρα σε συνεργασία με την UNESCO, το ICCROM και το ICOMOS. Η παρούσα τελική έκδοση του Κειμένου της Νάρα έχει επιμεληθεί από τους γενικούς εισηγητές της Συνδιάσκεψης της Νάρα, τον κ. Raymond Lemaire και τον κ. Herb Stovel.