ΠΕΡΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ
Το Συμβούλιο της Ευρώπης ενέκρινε το έγγραφο με τίτλο "Στρατηγική για την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά για τον 21ο αιώνα" στις 22 Φεβρουαρίου 2017 και έκτοτε αποτελεί την κύρια συλλογή κατευθυντήριων γραμμών για τα κράτη μέλη σε σχέση με την πολιτική τους για τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά, επιβάλλοντας και προτείνοντας κοινές δράσεις για τις ευρωπαϊκές χώρες.
Η Στρατηγική αποτελεί άμεση συνέχεια της σειράς δράσεων και δηλώσεων που είχε παραδώσει παλαιότερα το Συμβούλιο, προκειμένου να συμβάλει στην οργάνωση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς σε υψηλότερο και ευρύτερο επίπεδο από το πεδίο εφαρμογής και τις δυνατότητες των μεμονωμένων μελών. Η κοινή δράση είναι ιδιαίτερα αναγκαία, διότι τα απομονωμένα κράτη μέλη δεν είναι αρκετά ισχυρά για να αντιμετωπίσουν μόνα τους τις προκλήσεις. Η κοινή αξιολόγηση τόσο των προβλημάτων όσο και των μέτρων που επιλέγονται για την αντιμετώπισή τους μπορεί να οικοδομήσει σημαντικές συνέργειες, προσπαθώντας παράλληλα να προσφέρει αρμονικές και συνεπείς δράσεις με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση.
Ένα σημαντικό γεγονός αυτής της σειράς δράσεων ήταν το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς που πραγματοποιήθηκε το 1975 το οποίο αργότερα ολοκληρώθηκε με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς (Χάρτης του Άμστερνταμ). Εκτός αυτού, το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι επίσης υπεύθυνο για την εφαρμογή και την παρακολούθηση των ακόλουθων συμβάσεων:
- Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Σύμβαση (1954),
- Σύμβαση για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης (1985),
- Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς (1992),
- Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (2000),
- Σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνία (2005).
Το θεωρητικό και πολιτικό-φιλοσοφικό υπόβαθρο της Στρατηγικής είχε ήδη διακηρυχθεί με σαφήνεια στη διακήρυξη της Ναμύρ το 2015. Αυτό περιλαμβάνει βασικές αξίες όπως: δημοκρατικές αξίες, ορθή διακυβέρνηση, ενσωμάτωση της κοινωνίας των πολιτών, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων & θεμελιωδών ελευθεριών, ίση αξιοπρέπεια όλων των ατόμων, δεκτικότητα και διάλογος και ευαισθησία στη διαφορετικότητα. Η διακήρυξη της Ναμύρ περιγράφει επίσης την έννοια και την κύρια δομή του εγγράφου σχεδιασμού, απαριθμώντας τις βασικές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και οι κοινωνικές αλλαγές, και καθορίζει επίσης τις κύριες κατευθυντήριες γραμμές σε σχέση με τα κύρια θέματα της στρατηγικής από τα κοινωνικά έως τα οικονομικά.
Η Στρατηγική λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα είδη προκλήσεων, αναζητώντας σχετικές απαντήσεις σε αυτά τα είδη απειλών:
- την κλιματική αλλαγή και τον αυξανόμενο αριθμό ανθρωπογενών ή φυσικών καταστροφών,
- κοινωνικές προκλήσεις, όπως οι δημογραφικές αλλαγές, τα προβλήματα διαχωρισμών μεταξύ των γενεών και ο απομονωτισμός,
- πολιτικές προκλήσεις, όπως οι παραβιάσεις των αξιών της ελευθερίας και της δημοκρατίας,
- οικονομικές προκλήσεις και η απειλή οικονομικής κρίσης,
- η εξάπλωση του μαζικού τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το έγγραφο θεωρεί ότι η πολιτιστική κληρονομιά διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον επαναπροσανατολισμό των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Οι διαπολιτισμικοί διάλογοι, ο σεβασμός των διαφορετικών ταυτοτήτων και της διαφορετικότητας, καθώς και το αίσθημα του ανήκειν σε μια κοινότητα αξιών αποτελούν μια καλή βάση για την πρωτοβουλία αυτή. Η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και ανεκτίμητο πόρο στον τομέα της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, του τουρισμού και των βιώσιμων μορφών ανάπτυξης.
Το σύστημα της Στρατηγικής οργανώνεται γύρω από τρεις συνιστώσες προτεραιότητας, οι οποίες μπορούν να απεικονιστούν παραστατικά ως τρεις κύκλοι που διασυνδέονται μεταξύ τους σε τέσσερις τομείς. Οι τρεις συνιστώσες είναι οι εξής: η Κοινωνική, η Εδαφική & Οικονομική και η συνιστώσα Γνώση & Εκπαίδευση. Ο κύριος στόχος της Κοινωνικής συνιστώσας αφορά την προώθηση της συμμετοχικής (ορθής) διακυβέρνησης, η οποία υλοποιείται με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, με σεβασμό και προώθηση της διαφορετικότητας και με την ενδυνάμωση των κοινοτήτων πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι λέξεις-κλειδιά της Εδαφικής & Οικονομικής συνιστώσας είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, η απασχόληση, ο τουρισμός και η εκμετάλλευση των τοπικών πόρων. Τέλος, οι λέξεις-κλειδιά της συνιστώσας Γνώση & Εκπαίδευση είναι η δια βίου μάθηση, η έρευνα, η δημιουργία κέντρων γνώσης και η ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.