KILKA SŁÓW O NAGRODACH „EUROPA NOSTRA” I „DOMUS”
Od momentu powstania w Paryżu, prawie sześćdziesiąt lat temu, 29 listopada 1963 roku, Europa Nostra jest zaangażowana w upamiętnianie, ochronę i obronę dziedzictwa kulturowego. Działając w ponad 40 krajach, Europa Nostra jest uważana za najbardziej rozbudowaną i wszechstronną sieć dziedzictwa kulturowego w Europie. Ponadto jest ściśle powiązana z różnymi organizacjami międzynarodowymi, w tym z Unią Europejską, Radą Europy i UNESCO.
Zgodnie ze swoim statutem, ogólnoeuropejska sieć Europa Nostra działa w ponad 50 krajach. Ponad 250 organizacji członkowskich (stowarzyszeń zajmujących się dziedzictwem i fundacji, zrzeszających około 5 milionów członków), 150 organizacji stowarzyszonych (organów rządowych, władz lokalnych i przedsiębiorstw) oraz 1500 członków indywidualnych bezpośrednio wspiera prace prowadzone przez Europa Nostra. Jednym z głównych celów Europa Nostra jest popularyzacja dziedzictwa i pokazanie jego wartości w celu zwiększenia świadomości społecznej. Sieć koncentruje się na ochronie i konserwacji dziedzictwa, które mają na celu przekształcenie go we wzorcowy dla wielu europejskich kolektywów model. Kolejnym, szczególnym celem organizacji jest promowanie wysokich standardów jakości w zakresie ochrony dziedzictwa, architektury, planowania zabudowy miejskiej i wiejskiej, a także promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju środowiska miejskiego i wiejskiego, zarówno zabudowanego, jak i naturalnego. Europa Nostra przywiązuje również dużą wagę do roli dziedzictwa kulturowego jako podstawy tożsamości europejskiej, podkreślając jego wkład we wzmacnianie poczucia obywatelstwa europejskiego. W tym kontekście Nagrody Dziedzictwa Europejskiego/Nagrody Europa Nostra są wyrazem uznania dla doskonałości w ochronie dziedzictwa kulturowego, w tym renowacji i adaptacji budynków do nowych zastosowań, rekultywacji wiejskich i miejskich krajobrazów, badań stanowisk archeologicznych i opieki nad kolekcjami dzieł sztuki. Jednocześnie brane są również pod uwagę prowadzone badania, oddana, zorganizowana służba osób zaangażowanych w pracę danej instytucji i na rzecz dziedzictwa kulturowego oraz realizowane projekty edukacyjne związane z dziedzictwem kulturowym. System nagród ma na celu promocję wysokich standardów i wysokiej jakości umiejętności w zakresie konserwacji, pobudzając transgraniczną wymianę wiedzy o dziedzictwie. Poprzez „Siłę przykładu”, od 2002 r. nagrody mają również wymiar mobilizujący, stanowiąc zachętę do dalszego zaangażowania w projekty mające na celu troskę o europejskie dziedzictwo.
Tym samym wartościom, zgodnie z regulaminem konkursu, hołduje również nagroda „Domus”. W 2010 roku ustanowiono Międzynarodową Nagrodę Restauracji Architektury, znaną również jako Fassa Bortolo Domus Restoration and Preservation. Jest ona pomysłem Fassa S.p.A. – właściciela marki Fassa Bortolo we współpracy z Wydziałem Architektury Uniwersytetu Ferrara (który obchodził swoje dwudziestolecie) na zwiększanie świadomości ogółu społeczeństwa na temat prac renowacyjnych architektury, które najlepiej odzwierciedlają prawidłową interpretację zasad konserwatorskich, przy jednoczesnym – jak głosi środowisko naukowe – odwołaniu do współczesnych form wyrazu. Roczna nagroda jest podzielona na dwie sekcje, zmieniające się co dwa lata:
- Sekcja projektów budowlanych: złote i srebrne medale przyznawane są projektantom z sektora prywatnego i publicznego oraz firmom renowacyjnym, które wykonały prace;
- Sekcja prac licencjackich, magisterskich i doktorskich: złote i srebrne medale przyznawane są autorom projektów uznanych przez jury za godne wyróżnienia.
W 2020 roku wyznaczono kolejną kategorię nagród: Nagrodę Specjalną „Domus Renowacja i Konserwacja – Cyfrowe Technologie BIM”, koncentrującą się na wykorzystaniu procesów analitycznych i projektowych innowacji cyfrowych, zwłaszcza BIM, zwracając szczególną uwagę na potencjał informacyjny tych narzędzi. Nagroda ta jest przyznawana równolegle z nagrodą „Domus Renowacja i ochrona” – nagradzającą projekty opracowane jako prace dyplomowe.