Rehabilitacja destylarni Atlungstad w Ottestad (Norwegia)
Rehabilitacja destylarni Atlungstad w Ottestad (Norwegia) przez Atlungstad Distillery SA, Norweską Dyrekcję ds. Dziedzictwa Kulturowego, władze hrabstwa Hedmark i gminę hrabstwa Innlandet oraz organizację pozarządową Friends of Atlungstad Distillery (nagroda Europa Nostra 2022)
W edycji nagród 2022 jury podkreśliło znaczenie renowacji budynków przemysłowych, nagradzając właśnie ten projekt. Podczas renowacji destylarni Atlungstad ponownie wykorzystano stare maszyny fabryczne, przywracając budynkowi industrialny charakter, jednocześnie uwzględniając nowo wyznaczone cele kulturalne i społeczne. Ten projekt renowacji jest szczególnie godny uwagi ze względu na przekazywanie wartości niematerialnych: umiejętności i odrodzenie starych metod produkcji. Destylarnia Atlungstad, zbudowana na brzegu jeziora Mjøsa w 1855 roku, jest najstarszą nadal działającą norweską destylarnią i jedną z nielicznych w Europie historycznych destylarni produkujących spirytus na bazie ziemniaków. Przed zamknięciem w 2008 roku, destylarnia była jednym z czołowych producentów komercyjnych alkoholi, takich jak poncz i aquavit – narodowa wódka Norwegii. W latach 2011-2019 sojusz instytucji publicznych, komercyjnego sektora prywatnego, wolontariuszy i organizacji pozarządowych tchnął nowe życie w destylarnię, przekształcając ją w miejsce dziedzictwa kulturowego, oferujące miejsca spotkań, zaplecze gastronomiczne i małe muzeum oraz czyniąc z niej aktywny i finansowo żywy obiekt dziedzictwa przemysłowego. Miejsce to było współwłasnością akcjonariuszy z sektora publicznego, prywatnego i kulturalnego. Aby destylarnia mogła dalej działać, sprzęt do destylacji z lat 60. XX wieku przeszedł gruntowną konserwację w celu przywrócenia go do użytku. Odrestaurowano i odnowiono stare piwnice, w których aquavit dojrzewał w dębowych beczkach. Tradycyjne techniki zostały wykorzystane do odtworzenia starego nabrzeża destylarni Atlungstad, gdzie łodzie ładowały i rozładowywały swój towar. Lokalni stolarze renowatorzy brali udział w budowie nowego nabrzeża, wykorzystując drewno tradycyjnie przetarte w zabytkowym tartaku. Owo nabrzeże, które zostało odbudowane w swoim pierwotnym miejscu, jest często wykorzystywane jako teren służący zajęciom na świeżym powietrzu i jest miejscem dokowania zabytkowego parowca Skibladner, który pochodzi z 1856 roku i nadal zapewnia codzienne rejsy po jeziorze Mjøsa.
Krótka analiza sprawy:
Jest to stara destylarnia, która utraciwszy swoją użyteczność, popadła w proces postępującej degradacji. Odbudowa została przeprowadzona na kilku polach; począwszy od renowacji i częściowej rekonstrukcji budynku przy użyciu tradycyjnych materiałów i technik, przez renowację maszyn umożliwiających działanie destylarni, aż po zainicjowanie działalności muzealniczej, renowacji przestrzeni publicznych, ich przystosowanie do zwiedzania i wykorzystanie ich jako miejsca wydarzeń kulturalnych. Interwencja była w stanie połączyć odzyskanie i przystosowanie przestrzeni do nowych zastosowań, z zachowaniem materialnych i niematerialnych wartości kompleksu, jego autentyczności oraz z promowaniem zrównoważonego rozwoju we wszystkich jego aspektach.