TEORIA I PRAKTYKA

V. TRADITIONAL BUILDING TECHNIQUES

Tradycja jest bardzo istotna dla naszej kultury, a zwłaszcza dla architektury. Czasy się zmieniały, a wraz z nimi stosowane w architekturze materiały i narzędzia, jak również okoliczności i sposoby ich użytkowania. Elementarnymi założeniami architektury są bezpieczeństwo, wygoda i kultura – wszystkie one mają istotny wpływ na gospodarkę i dziś są częścią zrównoważonego rozwoju.

Teoria: architektura rozwijała się od najprostszych rozwiązań w przeszłości, do najbardziej złożonych kompozycji dzisiaj. Początkowo podstawą była natura: darnie i ziemia, następnie kamienie i drewno, a w końcu i kombinacje kilku materiałów.

Naturalne podłoże: darń, torf i ziemia

Darń to naturalne połączenie trawy z ziemią, torf występuje w miejscach bagiennych. Darń i torf wykopuje się za pomocą specjalnych łopat, które umożliwiają uzyskanie jednakowych kształtów i wymiarów elementów składających się z darni. Ze względu na wilgoć, elementy te podczas budowy układa się na krzyż. Jest to praktyczne i – ze względów estetycznych – bardzo atrakcyjne wizualnie.

Surową glinianą konstrukcję ziemną można wznosić za pomocą technologii pisé (lepienia), ubitych ścian lub cegły suszonej (hiszp. adobe).

Surowa glina (po skruszeniu) może być użyta ponownie, cegła wypalana, podobnie jak cegła klasyczna – nie.

Podstawa naturalna: kamień

Najprostszymi formami schronień są naturalne jaskinie podziemne, później wykuwane w skale i budowane z zebranych kamieni; surowych lub pociętych w mniej lub bardziej dokładne kształty.

Pierwsze schronienia budowano bez zaprawy, z suchego kamienia. W tej technice budowano również większe przestrzenie, z zastosowaniem wsporników. Skarbiec Atreusa w Grecji ma prawie 15 metrów wysokości i został zbudowany w drugim tysiącleciu p.n.e.

Konstrukcje z suchego kamienia można budować bez żadnego spoiwa albo z wykorzystaniem kamiennych klinów, gliny i – w końcu – z zaprawy.

Drewno

Najprostszymi architektonicznymi elementami drewnianymi są palisady: pionowe słupy wkopane w ziemię. Wszystkie crannogs w Irlandii są wykonane tym systemem. Plecionki – akacja i jej pionowe gałęzie nośne, przeplatane cieńszymi gałęziami, były bardzo praktyczne. Takie kompozycje często wypełniała warstwa gliny.

Masywne konstrukcje były budowane poprzez włączenie obciętych belek do konstrukcji szkieletowej; w późniejszych czasach powstawały konstrukcje drewniane, wykonane w całości z bali. Drewniane konstrukcje były kryte tynkiem, czasem tylko cienką warstwą wapna. Drewno było widoczne tylko w rogach konstrukcji.

Połączenie

Można wskazać kilka kombinacji materiałów, takich jak: drewniane konstrukcje pokryte ziemią, konstrukcje ramowe wypełnione innymi materiałami, drewniane konstrukcje w kamiennych kolumnach.

Ogólnie rzecz biorąc, najczęściej występującym połączeniem materiałów są kamienie lub cegły z zaprawą pomiędzy elementami. Kompozycje są często pokryte tynkiem, a sama konstrukcja jest ukryta, niewidoczna.

Postęp nie zawsze powinien być traktowany jako coś dobrego: najbardziej imponującym przykładem jest azbest, który wydawał się doskonałym materiałem w produkcji betonu, ale później stwierdzono jego zabójcze właściwości dla człowieka.

Praktyka. Przykłady tradycyjnej architektury można wskazać chociażby w kilku krajach europejskich zaangażowanych w niniejszy projekt.

Architektura jest produktem możliwości: łatwiej dostępne materiały mają pierwszeństwo. Powszechne jest zastosowanie kamienia. W niektórych miejscach kamień używany jest do tworzenia całych budowli, w innych tylko do najbardziej istotnych ich części – fundamentów czy konstrukcji nośnych. Obfitość i dostępność drewna wpływa na powstawanie bogatych kompozycji drewnianych, na przykład kościołów klepkowych w Skandynawii czy w Europie Wschodniej. Podobnie jest w przypadku dostępności gliny na Nizinie Panońskiej, gipsu w Hiszpanii, czy kamienia pokrytego białym tynkiem wokół Morza Śródziemnego.

Na architekturę wpływają natura, czas i ludzie. Najbardziej oszczędną architekturę można zobaczyć w krajach, w których brakuje drewna: konstrukcja typu „cruck” (Oliver 1997) w Anglii, nie występuje w krajach bogatych w drewno, np. w Słowenii kozolec/hayrack. Kozolec/hayrack to masywna konstrukcja wznoszona przy użyciu bardzo dużej ilości drewna (Juvanec 2007).

Każda architektura jest ważna i nie ma mniej lub bardziej ważnych obiektów czy materiałów. Każda architektura jest wynikiem dostępności materiałów, pracy budowniczych konstrukcji oraz cech charakterystycznych dla danego miejsca i czasu.


Last modified: Tuesday, 24 October 2023, 11:30 AM