KONSTRUKCJE Z BALI

V. TRADITIONAL BUILDING TECHNIQUES

Bal ułożony na bali to najprymitywniejsza konstrukcja z bali, w której elementy poziome są po prostu ustawione jeden na drugim.

Ten sposób umożliwia powstanie narożnika, ale jest on zakryty tylko w połowie: jedna bala zamyka powierzchnię, a przestrzeń między dwoma balami jest otwarta.

Ta architektura klepkowa lub system z bali, może być stosowany tylko do obiektów służących jako suszarnie: szopy na siano, szopy na orzechy lub kasztany.

Konstrukcję z bali z nacięciami należy stosować w przypadku ścian rzeczywistych, z zamkniętymi powierzchniami. Tutaj możemy zastosować prostą matematykę: każda kłoda jest piłowana do połowy.

Jedna do połowy spiłowana kłoda plus jedna do połowy spiłowana kłoda tworzą równą konstrukcję.

Obliczenia matematyczne są zatem następujące:

½ + ½ = 1

W przypadku połączenia bali tworzących ścianę konieczne jest piłowanie naprzemienne. Matematyka raz jeszcze:

¼ + ½ + ¼ = 1

Suma jest zawsze ta sama: jeden, ale to w tym drugim systemie powstaje solidna konstrukcyjnie i szczelna ściana (Juvanec 2009a).

Problemem jest jakość bali: kłody okrągłe to naturalne pnie, które nie są równe i są węższe u góry. W razie potrzeby połączenie między balami można wypełnić innym materiałem uszczelniającym.

Takiego systemu klepkowego można używać tylko do tworzenia prostych obiektów.

W stolarstwie najbardziej użyteczne są półpołączenia lub konstrukcja drewniana z półprzyciętymi balami.

Grubość ściany jest bardzo ważna ze względu na jej własności izolacyjne – grubszy materiał jest lepszym izolatorem. Najlepsze spoiny można zbudować z przyciętych bali, najlepszą izolację – z całych bali, z okrągłym profilem na zewnątrz.

Drewniane konstrukcje z częściowo obciętymi balami spełniają obie te potrzeby, dzięki grubym balom w ścianie i częściowo ociosanym balom na krawędziach. Przykłady wykorzystania tego systemu można znaleźć w odległych regionach lub w krajach o mniejszej ilości drewna.

Drewniana konstrukcja z kołkami wykorzystuje ruch poprzeczny, któremu zapobiega system „bruzd i nacięć” w taki sposób, że ruch do wewnątrz i na zewnątrz jest możliwy. W tym przypadku potrzebne są kołki. Kołki wykonane są z bardzo twardego drewna. Są one wkładane pionowo w otwory, naprzemiennie w każdej belce. Krawędź może być równa i stała. Wewnętrzny kołek nie jest widoczny z zewnątrz. Kołek łączący tylko dwa elementy, ma główkę i trzpień: główka zapobiega jego wypadaniu, a trzpień umożliwia wykonanie całej kompozycji. Drewniana szpilka działa tylko wtedy, gdy jest napuchnięta i wykorzystuje wilgoć z powietrza. Wyschnięta szpilka staje się mniejsza, cieńsza i wypada z konstrukcji. Tymczasem gwoździe żelazne i stalowe działają z pomocą deformacji.

Drewniana konstrukcja z nadwieszonym drewnem jest najmocniejszą konstrukcją drewnianą, w której kołki nie są potrzebne. Belki łączy się naprzemiennie: ¼ i ¼, z częścią bryłową ½.

Wystająca część może być co najmniej tak długa jak profil: odnosi się to do kwadratu w widoku poprzecznym. Belka mogłaby oczywiście być dłuższa, ale nie ma ku temu powodu.

Z przodu nawisy są widoczne jako profil belki, jako długość nawisu oraz cień pierwszego elementu (Zwerger 2012). W widoku normalnym, przecięcie belek może być postrzegane jako element dekoracyjny na elewacji, lecz nie, jest to element czysto konstrukcyjny.

Konstrukcja jaskółczego ogona (widoczna, otwarta i ukryta) jest pod względem wizualnym najciekawszym systemem. Główną cechą systemu jaskółczego ogona jest kształt złącza zapobiegający jego wysuwaniu.

System złącza – jaskółczy ogon – zapewnia dwie możliwości: systemu otwartego lub ukrytego. W układzie otwartym w niektórych miejscach (np. w Niemczech: Werner 1988) wykorzystuje się fronty zaprojektowane w różnych kształtach: zwierząt, ludzi, a nawet liter alfabetu (Zwerger 2020). Jaskółczy ogon może być prosty lub podłużny. Ten drugi wymaga profesjonalizmu i jest efektem ciężkiej pracy. Kuliste powierzchnie układa się dokładniej, co oznacza, że są one nie tylko bardziej dekoracyjne, ale również solidniejsze konstrukcyjnie (Juvanec 2012).

Działanie ukrytego systemu w jaskółczym ogonie jest takie samo, ale detale są ukryte w środku (Zwerger 2020). Nie jest on tak mocny jak wariant otwarty, a zewnętrzny narożnik jest równy, bez widocznych detali. Ukryty jaskółczy ogon jest używany głównie w produkcji mebli; nie da się go stworzyć przy pomocy prymitywnych narzędzi.


Last modified: Tuesday, 24 October 2023, 11:31 AM