M
Manieryzm (1530 – 1600)
Jest stylem w sztuce europejskiej, znanym również jako późny renesans. Pojawił się w późniejszych latach włoskiego renesansu, około 1520 roku. Styl ten wyróżnia się zarówno intelektualnym wyrafinowaniem, jak i sztucznością nienaturalnego piękna. Sprzyja raczej napięciu i niestabilności kompozycyjnej niż równowadze i klarowności wcześniejszego malarstwa renesansowego.
Manifest
Pochodzi od włoskiego słowa wywodzącego się z łacińskiego „manifestum”, oznaczającego „jasny” lub „rzucający się w oczy”. Jest opublikowaną deklaracją intencji, motywów lub poglądów emitenta (osoby fizycznej, grupy, partii politycznej czy rządu). W manifeście architektonicznym słowo pisane istnieje w powiązaniu z wizualną retoryką. Obrazy, hasła, krótkie teksty, ekspresyjna typografia tworzą wspólnie obraz przekonań na określony temat, który z kolei przekłada się na strategie działania.
Materialne dziedzictwo kulturowe
Na materialne dziedzictwo kulturowe składają się fizyczne przejawy kultury (mające kulturowe znaczenie) wytwarzanej, utrzymywanej i przekazywanej w społeczeństwie. Materialne dziedzictwo kulturowe może odnosić do: miejsc zamieszkania ludzi – w tym budynków, wsi, miasteczek, struktur – dokumentów i archiwów, dzieł sztuki – rękodzieła, instrumentów muzycznych, mebli, odzieży, elementów dekoracji, przedmiotów kultu religijnego, rytualnego i pochówkowego, narzędzi i sprzętu mechanicznego oraz systemów przemysłowych. >>Dziedzictwo kulturowe
Materiały zastępcze
Materiały użyte do zastąpienia materiałów zabytkowych, które powinny odpowiadać wyglądem i właściwościami fizycznymi materiałów zabytkowych. Nowsze i współczesne materiały (jako efekty rozwoju technicznego) są czasami wykorzystywane w przypadku sanacji lub rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego.
Miejsce
Obszar określony geograficznie. Mogą się na niego składać różne elementy; obiekty, przestrzenie i widoki. Miejsce może mieć wymiar materialny i niematerialny. Może przyjmować formy krajobrazu, pejzażu morskiego, obiektów, obszarów, budynków, grup budynków lub innych dzieł, bądź krajobrazu wraz z powiązanym otoczeniem.
Miejsce światowego dziedzictwa
Naturalne lub stworzone przez człowieka miejsce, obszar lub struktura, objęte ochroną prawną na mocy międzynarodowych konwencji zarządzanych przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury, uznane za posiadające wyjątkowe znaczenie kulturowe, historyczne, naukowe lub inne. Istnieją trzy rodzaje miejsc światowego dziedzictwa: kulturowe, naturalne i mieszane.
Miejsce światowego dziedzictwa kulturowego
Miejsce dziedzictwa kulturowego o znaczeniu międzynarodowym; istotnym dla kilku narodów lub grup etnicznych, ustanowionym na podstawie naukowych kryteriów i szeroko uznanym przez UNESCO. Obejmuje różne obszary lub obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO). Na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, obiekty te zostały uznane za posiadające „wyjątkową uniwersalną wartość”. Dokument ten został przyjęty przez UNESCO w 1972 roku i formalnie wszedł w życie w 1975 roku po ratyfikacji przez dwadzieścia krajów. Zapewnia ramy dla międzynarodowej współpracy w zakresie zachowania i ochrony skarbów kultury i obszarów przyrodniczych na całym świecie.
Modernizacja
Oznacza przygotowanie budynku pod przyszłe użytkowanie. Może być konieczna ze względu na przepisy prawa, dostosowanie do sposobu użytkowania, bezpieczeństwo itp. Jedną z jej form – a jednocześnie ostatnio często stosowanym zabiegiem wobec dziedzictwa kulturowego – jest termomodernizacja, zmniejszająca zapotrzebowanie obiektu na energię cieplną.
Modernizm (1917 – 1965)
Na przełomie XIX i XX wieku ogólne niezadowolenie z architektury odrodzenia i wyszukanej dekoracji, dało początek architekturze modernistycznej. Jej główna idea, to: „forma podąża za funkcją”. Wraz ze wzrostem złożoności budynków (pod względem systemów konstrukcyjnych, technologii ale i rozpiętości typów usług) projektowanie budynków stało się przedsięwzięciem multidyscyplinarnym, wymagającym udziału wyspecjalizowanych projektantów zajmujących się różnymi typami i różnymi aspektami budynków.
Monitorowanie
Nieustanna kontrola. Zarządcy miejsc i władze lokalne muszą stale pracować nad zarządzaniem, monitorowaniem i ochroną dóbr światowego dziedzictwa. Państwa-Strony mają obowiązek regularnego przygotowywania raportów o stanie zachowania i różnych środkach ochronnych zastosowanych na ich terenach. Raporty te pozwalają Komitetowi Światowego Dziedzictwa na ocenę warunków panujących w miejscach i na podjęcie decyzji o konkretnych działaniach, np. w celu rozwiązania powtarzających się problemów. Proces sprawozdawczości okresowej umożliwia ocenę tego, w jakim stopniu zastosowano Konwencję Światowego Dziedzictwa. Dostarcza również aktualnych informacji o obiektach, np. poprzez rejestrowanie zmian o stanie zachowania obiektów. Raporty okresowe – przedkładane przez same Państwa-Strony – są przygotowywane na poziomie regionalnym i są analizowane przez Komitet Światowego Dziedzictwa, zgodnie z wcześniej ustalonym harmonogramem opartym na sześcioletnim cyklu.
Monument
Przedmioty o wartości pamiątkowej lub symbolicznej, a także dzieła architektoniczne, dzieła rzeźbiarskie i malarskie dużych rozmiarów, elementy lub budowle o charakterze archeologicznym, jak jaskinie mieszkalne. Jest rozumiany jako zespół cech, które mają wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historii, sztuki lub nauki.
Możliwość adaptacji budynku
Zdolność wielokrotnego przystosowania budynku (jego funkcji) do różnych sposobów użytkowania. Na przykład zaprojektowanie budynku z ruchomymi ścianami umożliwia różnym użytkownikom reorganizację przestrzeni. Ponadto, zrównoważone projektowanie pozwala dostosować funkcje budynku do zmiennych warunków środowiskowych.
Muzeum na wolnym powietrzu (skansen)
Obejmuje całe budynki prezentowane w plenerze. W skład muzeum mogą wchodzić obiekty zagrożone, które zostały przeniesione do muzeum, rekonstrukcje nieistniejących budowli lub odtworzone budowle, charakterystyczne dla danej epoki.